توضیحات
کلاسترینگ اقتصادی، راهکار نجات کشورها در شرایط رکود
پس از فروپاشی شوروی و تقسیم جغرافیایی این امپراطوری به حوزه‌های سیاسی کوچک‌تر، شمال غرب آسیا شاهد شکل‌گیری کشورهایی با اقتصادهای خرد و کم‌توان بود که دوران پساکمونیستی را به سختی می‌گذراندند و مردم این کشورها با گرسنگی و بیکاری و فقر دست به گریبان بودند. اما برخی از این کشورها با به‌کارگیری الگوی جدید اقتصادی مبتنی بر همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک به توسعه نسبی در حوزه صنعت و تکنولوژی رسیدند.
همکاری اقتصادی روسیه و اوکراین در شمال غرب آسیا بهترین نمونه از این توسعه مشترک است. در منطقه اروپای شرقی نیز وضعیت مشابهی وجود دارد و زبان تقریبا مشابه و فرهنگ یکسان، به کشورهای لهستان، مجارستان و جمهوری چک اجازه داده است که در یک خوشه اقتصادی قرار گرفته و با کمک هم، یک ائتلاف قدرتمند اقتصادی شکل دهند. به این نوع همکاری‌های اقتصادی، کلاسترینگ یا خوشه‌بندیمی‌گویند.
کتاب «توسعه صنعتی بلوک شرق در دوره پساکمونیستی» به بررسی شیوه‌های متفاوت ایجاد ائتلاف اقتصادی توسط روسیه و اوکراین به عنوان یک خوشه و لهستان، مجارستان و جمهوری چک به عنوان خوشه دیگر پرداخته است و نشان می‌دهد که چطور یک هدف مشترک اقتصادی در دو منطقه متقاوت و با دو رویکرد واگرا اجرا شده و در هر دو صورت نیز موفق عمل کرده و نتایج درخشانی بر جای گذارده است.
این کتاب با بیان تجربه واقعی کشورها و رویکرد تحلیلی مبتنی بر اطلاعات آماری، منبع بسیار خوبی است برای دانشجویان و پژوهشگرانی که قصد دارند الگوی مشابهی را برای ایران و کشورهای همسایه تصویر کرده و برای رشد اقتصادی کشورهای منطقه خاورمیانه مدل مبتنی بر ائتلاف اقتصادی ارائه دهند.
منظور از ائتلاف اقتصادی یا کلاسترینگ اقتصادی این است که چند کشور با وجوه اشتراک اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، زبانی، جغرافیایی یا … در قالب یک کارگروه، برنامه‌های اقتصادی و پروژه‌های اجرایی مشترک را در نظر گرفته و بر اساس یک طرح تقسیم کار و تقسیم سرمایه‌گذاری، هریک به نوبه خود برای به ثمر رسیدن این برنامه‌ها و بهره‌مندی از بخش مشخصی از سود حاصله تلاش نمایند. این روش در صورت اجرای صحیح ممکن است به ظهور یک قطب اقتصادی چندملیتی منجر شود که در قالب ایجاد شرکتی چندملیتی یا برندی بین‌المللی بروز می‌کند. در واقع کلاسترینگ در برخی مواقع منجر به Joint Venture می‌گردد.
شرکت افسانه‌ای سونی‌اریکسونحاصل یک کلاسترینگ بین‌المللی موفق بین ژاپن و سوئداست. همچنین شرکت ائتلافی Japan Displayیک نمونه منحصربفرد از همکاری ملی شرکت‌هایژاپنیسونی، توشیبا و هیتاچی در صنعت تحقیق، توسعه و تولید صفحات نمایشگر با تراکم پیکسلی بالا است که برای مقاله با رقبای کره‌ای مانند سامسونگ و ال‌جی شکل گرفت.
در ادامه به برخی از سرفصل‌هایی که در کتاب توسعه صنعتی بلوک شرق در دوره پساکمونیستی آمده است اشاره می‌کنیم:
· ائتلاف راهبردی بین‌المللی فرصتی برای رشد بنگاه‌های بومی
· شبکه‌های صنعتی بین‌المللی در میانه فرایند مدرن‌سازی با رهبریت بومی
· درک پیوند میان شرکت‌های فراملیتی و بازسازی و تجدید ساختار صنعتی
· معرفی مدل‌های مبتنی بر انحصار چندقطبی
· جداسازی عمودی، ادغام و بازادغام هولدینگ‌ها
· نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در توسعه صنعت و اقتصاد
· رشد بنگاهی از طریق کارآفرینی و هم‌سویی شبکه‌ای
· و …
در انتها لازم به ذکر است که ترجمه روان این کتاب با همت و تلاش استاد ارجمند و صاحب‌نظر اقتصادی کشور، جناب آقای محمدابراهیم محجوب انجام شده که با دقت نظر بالای ایشان همراه بوده و این کتاب را به منبعی موثق برای کارشناسان و برنامه‌ریزان صنعتی و اقتصادی کشور تبدیل کرده است.
